Түркијә риторикаја бахмајараг Исраилин бешинҹи ән бөјүк тиҹарәт тәрәфдашыдыр

Јени статистика ҝөстәрир ки, Түркијә сионист режимә гаршы сәрт чыхышларына бахмајараг, онунла тиҹарәтини давам етдирир.

Бирләшмиш Милләтләр Тәшкилатынын Бејнәлхалг Тиҹарәт Статистикасы Вериләнләр Базасынын (УН Ҹомтраде) мәлуматларына ҝөрә, Түркијә 2024-ҹү илдә 2,86 милјард долларлыг ихраҹатла Исраилә ән бөјүк бешинҹи мал тәдарүкчүсү олуб.

Бу, Түркијәни Чин, АБШ, Алманија вә Италијанын ҝерисиндә гојур, һалбуки Түркијә һөкумәти кечән ил Исраиллә бүтүн икитәрәфли тиҹарәти дајандырдығыны иддиа етмишди.

2024-ҹү илин мај ајында Түркијә Исраилин Гәззада һәрби әмәлијјатларынын тәнгидиндән ирәли ҝәлән дахили тәзјигләрә ҹаваб олараг Исраиллә бүтүн бирбаша тиҹарәти дајандырдығыны иддиа етди.

Бунунла белә, Түркијә һөкумәти Исраилә гаршы сәрт тонда олса да, онунла тиҹарәти давам етдирдији үчүн етираз вә иттиһамларла үзләшиб.

Түркијә президенти Рәҹәб Тајјиб Әрдоған дәфәләрлә Исраили “сојгырым давранышында” иттиһам едиб вә Бенјамин Нетанјаһу һөкумәтинин һәрәкәтләрини насист Алманијасынын һәрәкәтләри илә мүгајисә едиб.

Әл-Ҹәзирә ҹүмә ахшамы БМТ-нин тиҹарәт мәлуматларыны дәрҹ етдикдән сонра Түркијәнин Исраиллә тиҹарәтини давам етдирмәси илә бағлы мүзакирәләр јенидән аловланды. Түркијә Тиҹарәт Назирлији рәсми ачыгламада бу иддиалары рәдд едәрәк, рәгәмләри "тамамилә јалан" адландырыб.

Назирлијин мәлуматына ҝөрә, 2024-ҹү илин јанвар-апрел ајлары арасында санксијалардан әввәл Исраилә үмуми ихраҹ Фәләстин әразиләринә ҝөндәришләр дә дахил олмагла 1,522 милјард доллар тәшкил едиб.

Назирлик, јерли вә бејнәлхалг медиада "алдадыҹы вә ҹајдырыҹы һекајәләр" адландырылан хәбәрләри тәнгид едәрәк, хәбәрләрин "Түркијәнин Исраил тәҹавүзүнә гаршы гәти мөвгејини зәифләтмәк вә иҹтимаи рәји тәһриф етмәк" мәгсәди илә дәрҹ едилдијини иддиа едиб.

Назирлик, Исраилин Гәззада "сојгырым һәрәкәтләри" адландырдығына принсипиал ҹаваб олараг, Түркијәнин 2022-ҹи илдә Исраиллә ҹәми 9,5 милјард долларлыг тиҹарәтдән 7 милјард долларлыг ихраҹ һәҹминдән көнүллү олараг имтина етдијини ачыглады.

Назирлијин тәкзиб етмәсинә бахмајараг, Түркијә Ихраҹатчылар Мәҹлиси (ТИМ) вә Исраил Мәркәзи Статистика Бүросунун (ҸБС) һесабатлары Түркијәнин Исраиллә тиҹарәтинин рәсми ембаргону ашараг үчүнҹү өлкәләр васитәсилә давам етдијини ҝөстәрир.

Бу тиҹарәтин әсас маршрутларындан бири Јунаныстандан кечиб вә бурада Түркијә ихраҹаты 2024-ҹү илин мај ајында әввәлки илин ејни дөврү илә мүгајисәдә 71% артараг 375 милјон доллара чатыб.

Маллар Јунаныстан лиманларындан Исраилә мәншә сертификатынын дәјишдирилмәсинә еһтијаҹ олмадан тәкрар ихраҹ едилиб ки, бу да онларын түрк маллары кими тәснифатыны давам етдирмәјә имкан вериб.

Диҝәр јол исә Фәләстин әразиләриндән кечиб. Түркијәнин Фәләстинә ихраҹаты 2024-ҹү илин илк 8 ајында 423% артыб.

Бир чох һалларда Фәләстин ҝөндәрмә сәнәдләриндә сон тәјинат јери кими гејд едилиб, лакин маллар Исраилин Ашдод кими лиманларына ҝәлиб Фәләстин васитәчиләринин көмәји илә Исраил алыҹыларына дашыныб.

Бәзи Исраил ширкәтләринин бу әмәлијјатлары асанлашдырмаг үчүн Фәләстин Администрасијасынын нәзарәти алтында гурумлар јаратдығы билдирилир.