Шрифт өлчүсү:

06 Декабр 2013

Немәт Пәнаһлыны хатырладығына вә хатырлатдығына ҝөрә (Немәт Пәнаһлы: 25 ил өнҹә вә бу ҝүн) журналист Халид Казымлыја чох миннәтдарам. Чүнки инсан психолоҝијасында белә бир шеј вар: һәр һансы бир шәхсин гәһрәманлығы, тарих јазан ҹәсарәтли әмәли нә гәдәр мүсбәт дәјәрләндирилсә вә дәстәкләнсә дә, белә инсанлара гысганҹлыг да олур. Бу тәкҹә бизим ҹәмијјәтә вә бизим дөврә хас олан ҹәһәт дејил. Вә сөзсүз ки, сөһбәт дә тәк Немәт Пәнаһлыдан ҝетмир. Милли азадлыг һәрәкаты тәк Немәт Пәнаһлынын ады илә бағлы дејил. Бу талеји јашамыш бир инсанын ҝөзүмлә шаһиди олдуғум һәјат ҝерчәкликләринә әсасән дејирәм. Бу мәнада кимлијиндән асылы олмајараг бир кәс бу ҝерчәкликләри јазырса, мән о адамын өзүнүн дә ҹәсарәт нүмунәси ҝөстәрдијини һесаб едирәм.

“Сонуну дүшүнән гәһрәман ола билмәз” дејиб мүдрикләр. Мәнҹә, Халид бәј бу ҝерчәјин Немәт Пәнаһлынын шәхсинә чох ујғун олдуғунун билән адамлардандыр. Мән Немәти илк ҝүндән белә танымышам: һагг, вәтән вә милләт олан јердә нәинки өз сонуну, аиләсинин, ата-анасынын, балаларынын белә сонуну дүшүнмәји хәјанәт һесаб едән бир инсан олараг. Белә олмасајды, Немәтин дә ата-анасы сон мәнзилә өз оғлунун чијниндә ҝедәрди. Чох ағыр имтаһандыр бу Немәт үчүн. Амма ағыр олдуғу гәдәр дә мүкәммәл вә әсрләрлә јашајаҹаг бир өрнәк. Чүнки диггәтлә мүшаһидә етсәниз, тарих боју јашајан вә јашадан өрнәкләр Һагг үчүн шүурлу шәкилдә өз аиләсини вә севдикләрини гурбан верәнләрин ҝөстәрдикләри гәһрәманлыг нүмунәләри олуб.

О ки галды Немәт Пәнаһлынын рус империјасынын һәбсханасындакы дуруму илә буҝүнкү, јәни хәјалларыны гурдуғу азад Азәрбајҹанын һәбсханасындакы дурумуна, чох һаглыдыр Халид бәј. 88-ҹи илдән бу јана Немәт дөрд дөвләтин һәбсханасында олуб. О гәдәр бөјүк үрәк ағрысы илә дејир ки, һеч бир дөврдә вә һеч бир зинданда буҝүнкү гәдәр һагсызлыг, әдаләтсизлик, ганунсузлуг, өзүмә гаршы сајғысызлыгла үз-үзә галмамышам. Гејд едир ки, әввәлләр ким мәни һәбс едибсә, өз адымла һәбс едиб, мәнә шәр атмајыб, һәгарәт етмәјиб.

Чох дәһшәтли һалларла үз-үзә галды Немәт бу 3 ил әрзиндә. Амма һәмишә сонда дејир ки, ејиб етмәз, гој зинданда олум, амма азад Азәрбајҹанын зинданында олум. Јәни мүстәгиллијин дәјәрини онун гәдәр дәрк едән аз-аз адам вар бу өлкәдә. Халид бәј јазыр ки, Немәт Пәнаһлынын һәјаты сакит вә рәван кечмир. Немәтин һәјаты һеч азадлыгда да сакит вә рәван кечмирди. Онун өзүнә сечдији һәјат тәрзи, тутдуғу јолун ганунаујғунлуглары беләдир. Нечә ки һагсызлыг вар, нечә ки һагг-наһаг тәрәзиси доғру чәкмир, Немәт Пәнаһлынын һәјаты неҹә рәван кечә биләр?

Азадлыгда олан инсанларын һаглары бу гәдәр тапданырса, әл-голу бағлы дустағын һалыны тәсәввүрүнүзә ҝәтирин. Амма Немәт Пәнаһлы нә дурумда олурса олсун, сатмаг, сатылмаг, хәјанәт етмәк она тамамән јаддыр. Бәзән өзүм дә ондан принсип вә инанҹына зидд олан шејләри тәләб еләмәк мәҹбуријјәтиндә галырам. Чүнки Немәт өвладымдан кечдим дејиб бағрына даш баса биләр, амма елә ҝерчәкликләр вар ки, инсан бәзән нә едәҹәјини билмир.

Мәсәлән, бизим аиләмиздә бу дәгигә бир проблем јашаныр. Кичијимиз Оғузхан 9 јашындадыр. Немәт һәбс олунанда 1-ҹи синфә ҝедирди. Һеч бир проблеми дә јох иди. Һазырда 4-ҹү синифдә охујур. Бу јахынларда мәктәбә ҝетмәкдән имтина етди. Елә бир үсул олмады ки, тәтбиг еләмәјәк, амма сәбәбини изаһ етмәдән мәктәбә чатан кими ағлады. Һәтта мәктәбдән гачыб сораглаја-сораглаја евә ҝәлдији олду. Сонда ағлаја-ағлаја деди ки, мән һәлә бир дәфә дә олсун атамла мәктәбә ҝетмәмишәм, бир дәфә дә.

Ҝөрүн азад Азәрбајҹанын һәбсханаларында онун мүстәгиллији уғрунда изтираблар чәкмиш неҹә адамлар јатыр. Сөзсүз ки, онларын һамысынын өвлады бу аҹыны чәкир. Һара ҝедир бунлар бу һагсызлыгларла? Бу гәдәр ҝүнаһла?

Амма мәнҹә, Халид бәј бир мәгамда јанылыр. Чүнки халгын фәдакар оғулларынын талеји һеч заман бәд ҝәлә билмәз. О фәдакар оғуллар өзләри сечирләр фәдакарлыгларла долу ләјагәтли өмрү вә буну да севә-севә јашајырлар. Шәхсән мән бүтүн чәтинлик вә әзаблара бахмајараг Немәт Пәнаһлыны вә онун кими мүҹаһидләри дустаг һесаб етмирәм. Хәлил Рза ҝөзәл дејиб: “Нә јахшы ки, јер үзүндә чох мараглы тәзадлар вар, азад икән дустаг олан, дустаг икән азадлар вар”.

Немәт Пәнаһлы вә онун силаһдашлары 88-ҹи илдә өлкәсини бојундуруг алтына салмыш дүшмәнә гаршы мүбаризә апарырдылар. О адамлар сабаһ өлкәнин мүстәгиллији тәһлүкә алтына дүшәҹәк олса, һакимијјәтин онлара етдији зүлмләрә бахмајараг бир даһа бу мәмләкәтин азадлығы үчүн ҹанларындан кечәҹәк инсанлардыр. Онлар үчүн нә “мән” вар, нә дә “һакимијјәт”. Онлар үчүн садәҹә вәтән вар, бир дә милләт.

Мән онлары сијаси мәһбус јох, Һагг ашигләри адландырырам./медиафорум/